اگر به تازگی وارد حوزه عکاسی حرفه‌ای شده‌اید، پس به احتمال زیاد یک دوربین مناسب و یک یا چند لنز متناسب با نیازهای خود خریداری کرده‌اید. اما در این میان بسیاری از تاره‌کارها با انواع فیلتر لنز آشنایی چندانی ندارند. در این مطلب به طور مختصر و مفید به این موضوع می‌پردازیم تا بتوانید فیلتر لنز مناسب را خریداری کنید.
فیلتر لنز چیست؟
قبل از اینکه به فیلترهای لنز موردنیاز شما بپردازیم، ابتدا باید تعریف فیلتر لنز را مطرح کنیم. فیلتر لنز به زبان ساده یک قطعه‌ی اپتیکال است که آن را جلوی لنز قرار می‌دهید. این قطعه می‌تواند شیشه‌ای یا پلاستیکی، گرد یا مربعی شکل، گیره‌ای یا پیچی باشد. معمولا این فیلترها می‌توانند نحوه‌ی راه‌یابی نور به سنسور دوربین را تغییر دهند ولی برخی از فیلترها برای محافظت از لنز هم استفاده می‌شوند.
فیلتر UV
همانطور که از نامش پیداست، فیلتر UV از ورود اشعه ماورا بنفش به دوربین جلوگیری می‌کند. این فیلتر در دوران عکاسی آنالوگ اهمیت بسیار زیادی داشت زیرا نگاتیو دوربین نسبت به اشعه ماورا بنفش بسیار حساس است. با این حال این در دوران عکاسی دیجیتال، سنسورها دیگر نسبت به این موضوع حساسیت خاصی ندارند. اما سوال اصلی اینجاست که چرا بسیاری از عکاسان حرفه‌ای که از دوربین دیجیتال استفاده می‌کنند، همچنان از فیلتر UV بهره می‌برند؟ در جواب به این سوال باید بگوییم که در حال حاضر مهم‌ترین کاربرد فیلتر UV، مربوط به جلوگیری از بروز خط و خش بر روی لنز است.
با توجه به اینکه تقریبا تمام لنزها با قیمت بسیار بالایی به فروش می‌رسند، مطمئنا هیچ عکاسی دوست ندارد روی این لنزها خط و خش ایجاد شود. بنابراین با خرید یک فیلتر UV ارزان‌قیمت، دیگر بابت این موضوع نگرانی نخواهید داشت.
آداپتور فیلتر لنز
اگرچه این محصول دقیقا یک فیلتر لنز نیست، اما در صورتی که از لنزهای مختلف استفاده می‌کنید یا می‌خواهید لنزهای متنوعی خریداری کنید، برای بهره‌گیری از فیلتر اهمیت زیادی دارد. به عنوان مثال اگر از یک دوربین کانن با لنز ۱۸-۵۵ میلی‌متری استفاده می‌کنید، دهانه‌ی این لنز ۵۸ میلی‌متر قطر دارد. بنابراین برای لنز موردنظر باید یک فیلتر ۵۸ میلی‌متری خریداری کنید. انواع و اقسام فیلترهای سازگار با این لنز هم باید ۵۸ میلی‌متر اندازه داشته باشد.
اما اگر مثلا از لنز کانن EF 35mm f/2 استفاده می‌کنید که ۶۷ میلی‌متر قطر دارد، پس طبیعتا با فیلترهای ۵۸ میلی‌متری سازگاری ندارد. بنابراین عکاس‌هایی که از لنزهای گوناگونی استفاده می‌کنند، در این شرایط و بدون استفاده از آداپتورهای مناسب، باید از فیلترهای گوناگونی بهره ببرند.
اما برای صرفه‌جویی مالی، می‌توانید از آداپتور لنز استفاده کنید. بنابراین اگر همین حالا از لنزهای مختلفی استفاده می‌کنید یا در آینده قصد دارید چنین کاری انجام دهید، بهتر است فیلترهای ۸۲ میلی‌متری خریداری کنید تا با استفاده از آداپتورها بتوانید اندازه‌ی دریچه‌ی فیلتر را با توجه به اندازه‌ی لنز پایین بیاورید.
فیلتر پلاریزه
فیلتر پلاریزه با حذف انعکاس نور از سطوح مختلف، رنگ‌ها را اشباع‌تر و جذاب‌تر نشان می‌دهد و اثر نور شدید در عکس‌ها را پایین می‌آورد. به طور کلی فیلتر پلاریزه یکی از پرطرفدارترین فیلترها در بین عکاسان محسوب می‌شود که برای افزایش وضوح و کنتراست تصاویر، نقش قابل توجهی را ایفا می‌کند. معمولا این فیلتر در بین عکاسان منظره و عکاس‌هایی که از محصولات عکس می‌گیرند، طرفداران زیادی دارد. اگرچه برخی عکاس‌ها بر این باور هستند که با استفاده از ادیت نرم‌افزاری می‌توانند تا حد زیادی تاثیر فیلتر پلاریزه را شبیه‌سازی کنند، اما در هر صورت نمی‌توانیم نقش مهم آن را در بهبود کیفیت عکس‌ها کتمان کنیم.
فیلتر ND
فیلتر ND عملا مانند عینک آفتابی است و میزان نوری که وارد سنسور دوربین می‌شود را کاهش می‌دهد. این نوع فیلترها برای ثبت عکس‌های مبتنی بر نوردهی طولانی در طول روز اهمیت بسیار زیادی دارند. به عنوان مثال تصویر بالا را در نظر بگیرید که در یک هواپیما ثبت شده است. با توجه به اینکه سرعت شاتر بالا بوده، پروانه‌ی هواپیما هم در تصویر ثبت شده است. اما با استفاده از فیلتر ND، عکاس می‌توانست سرعت شاتر را پایین بیاورد تا پروانه‌ی هواپیما در عکس کاملا نامرئی شود.
با این حال در فضای روز اگر می‌خواهید سرعت شاتر را پایین بیاورید، با نور بیش از حد در تصویر روبرو می‌شوید. به همین خاطر اگر مثلا برای ثبت یک آبشار می‌خواهید این کار با سرعت شاتر پایینی انجام دهید، بهتر از از فیلتر ND بهره ببرید. در ضمن باید فیلترهای ND متغیر هم اشاره کنیم که به شما اجازه می‌دهند نور راه‌یافته به سنسور را تنظیم کنید. با وجود اینکه این مدل‌ها گران‌تر هستند، ولی در عوض برای عکاسی منظره می‌توانید کنترل بیشتری برای نور داشته باشید.
فیلتر گرادیان
فارغ از اینکه عکاس منظره یا پرتره هستید یا اینکه عکس‌های مفهومی ثبت می‌کنید، یک فیلتر گرادیان به شما اجازه می‌دهد حال و هوای تصاویر خود را تغییر دهید. فیلتر گرادیان معمولا یک فیلتر شیشه‌ای یا پلاستیکی مربعی با آداپتور است که جلوی لنز خود می‌توانید آن را قرار دهید. همانطور که گفتیم، این نوع فیلتر لنز برای تغییر حال و هوای تصاویر کاربردهای مختلفی دارد. به‌عنوان مثال فرض کنید حین غروب خورشید، از منظره شهری می‌خواهید عکس بگیرید. با این حال، ممکن است نور آسمان بیش از حد زیاد باشد یا از طرف دیگر ساختمان‌های شهر هم نور خوبی نداشته باشند.
شما می‌توانید این مشکل را با یک فیلتر گرادیان حل کنید و با این کار، نیاز کمتری به ادیت عکس خواهید داشت. با وجود اینکه بیشترین کاربرد این فیلتر برای عکاسی در زمان غروب آفتاب است، اما حتی برای عکس‌های خلاقانه‌ی پرتره و ثبت عکس‌های مفهومی خاص هم می‌توانید از ویژگی‌های این فیلتر بهره ببرید.
فیلتر مادون قرمز
برخلاف فیلتر UV که جلوی عبور امواج ماورابنفش را می‌گیرد، فیلتر مادون قرمز برعکس این کار را انجام می‌دهد؛ این فیلتر فقط به امواج مادون قرمز اجازه عبور می‌گیرد و سایر امواج‌ها از آن عبور نمی‌کنند. به همین خاطر این فیلتر به دوربین شما اجازه می‌دهد با استفاده از فقط مادون قرمز، عکس‌های بسیار خاصی را ثبت کند. برخی عکاسان منظره که می‌خواهند تصاویر بسیار خاصی ثبت کنند، به استفاده از این فیلتر روی می‌آورند.
فیلتر کلوزآپ
اگر به عکاسی ماکرو علاقه دارید ولی نمی‌خواهید با خرید لنز ماکرو متحمل هزینه‌ی خیلی زیادی شوید، می‌توانید از فیلتر کلوزآپ برای لنز استفاده کنید. طبیعتا این نوع فیلترها قرار نیست معجزه کنند و با استفاده از آن‌ها عکس‌های ماکرو فوق‌العاده‌ای ثبت کنید، اما در هر صورت نمی‌توانیم مزایای آن‌ها را کتمان کنیم و حداقل برای گام اول ورود به عکاسی ماکرو، گزینه‌ی مناسبی هستند.
فیلتر تنظیم رنگ
قبل از ظهور دوربین‌های دیجیتال، عکاسان برای تنظیم وایت بالاتس تصاویر باید از فیلترهای تنظیم رنگ استفاده می‌کردند. اما حالا به لطف دیجیتالی شدن دوربین‌ها، انجام این کار به سادگی صورت می‌گیرد. با این حال، همچنان می‌توانیم از فیلترهای تنظیم رنگ به روش‌های خلاقانه‌ای استفاده کنیم. به عنوان مثال با استفاده از چنین فیلتری، می‌توانید رنگ‌های یک منظره را مثلا گرم‌تر کنید تا با تصویر جذاب‌تری روبرو شوید. البته طبیعتا بسیاری از عکاسان ترجیح می‌دهند به جای استفاده از یک فیلتر لنز برای این کار، با بهره‌گیری از برنامه‌های مختلف رنگ تصاویر را کاملا بر اساس سلیقه‌ی خود تغییر دهند.
