“ساعت آبی” یکی از هیجان انگیزترین و بهترین زمانهای روز برای عکاسی است. من بسیاری از عکسهای مورد علاقه خود را در ساعت آبی گرفتهام، حتی بیش از عکسهایی که در زمان طلوع یا غروب آفتاب ثبت کردهام. اما منظور از ساعت آبی چیست و چطور میتوان بیشترین استفاده را از این ساعت داشت؟ در ادامه برخی از بهترین توصیهها و پیشنهادات من ( Spencer Cox – عکاس طبیعت و لنداسکیپ ) را خواهید دید.
ساعت آبی چیست؟
تعریف سادهای برای ساعت آبی وجود دارد، در واقع منظور از ساعت آبی زمان قبل از طلوع و بعد از غروب آفتاب، که اتمسفر به رنگ آبی تیره درمیآید، میباشد.
مانند آنچه که برای عبارت رایج “ساعت طلایی” وجود دارد، مدت زمان ساعت آبی در واقع یک ساعت نیست، بلکه مدت زمان آن به عرض جغرافیایی، زمانی از سال و شرایط آب و هوایی که در آن قرار دارید، وابسته است. نکته مهم این است که خورشید باید به فاصله مناسبی در زیر افق قرار داشته و آسمان نمیتواند طلوع آفتاب یا رنگهای غروب آفتاب بیش از حد داشته باشد و عمدتا رنگ دیده شده تنها آبی است.
درواقع ساعت آبی بیش از زمانی که اغلب مردم فکر میکنند، طول میکشد. بر اساس تجربیات شخصی من، مدت زمان ساعت آبی، حداقل شامل زمانهای شفق (زمان بعد از غروب و قبل از طلوع آفتاب) دریایی (مربوط به علوم نظامی) و شفق غیرنظامی، بهعلاوه دنباله شفق نجومی است. بنابراین شما بهراحتی قادر خواهید بود در زمانهای انتهایی ساعت آبی، از ستارهها عکاسی کنید و راه شیری را با ظاهری آبی رنگ به تصویر بکشید:
این در حالی است که راه شیری معمولا بهرنگ قهوهای خاکی است:
چرا باید در ساعت آبی عکاسی نمود؟
به دلایلی که در ادامه خواهید دید، ساعت آبی، زمانی فوق العاده از روز برای عکاسی است.
تصویری جذاب از مکانی عمومی خالی از جمعیت!
اول اینکه، به نسبت طلوع و غروب آفتاب، افراد کمتری عکاسی در ساعت آبی را انتخاب میکنند. به این ترتیب قادر خواهید بود تصاویری بسیار جذاب و البته منحصر بفرد تهیه کنید و شانس این را خواهید داشت که از مکانهای عمومی و پرطرفدار، در ساعاتی با جمعیت بسیار اندک و یا حتی کاملا خالی از جمعیت، عکاسی کنید.
انتقال احساس و هیجان
دوم اینکه با عکاسی در ساعت آبی قادر خواهید بود هیجانات و احساسات خاصی را از طریق عکس خود منتقل کنید که در سایر مواقع به دام انداختن این هیجانات کار سختی است. تصاویر گرفته شده در ساعت آبی معمولا تاریک بوده و کنتراست بالایی دارند. همچنین رنگ آبی، طیفی از هیجانات و احساسات، نظیر آرامش، غم و … را با خود به همراه دارد. این احساسات و هیجانات برای هر نوع عکسی مناسب نیستند اما اگر صحنه مورد نظر شما به تاریکی و درجهای از رنگ آبی نیاز دارد، ساعت آبی را از دست ندهید.
ساده سازی پیام احساسی و هیجانی
سوم اینکه، در شرایط مشابه با سایر موقعیتهای عکاسی، عکاسی در ساعت آبی کار شما را آسانتر میکند. برخلاف زمانهای طلوع و غروب آفتاب، که معمولا دارای طیف وسیعی از رنگها میباشند، عکسهای گرفته شده در ساعت آبی، بیشتر شامل یک رنگ هستند. حتی اشیاء رنگی، مانند درختان سبز و صخرههای قرمز رنگ، در ساعات مناسبی از روز، هالهای از رنگ آبی به خود میگیرند. شخصا، برای گرفتن بهترین نتیجه ممکن، طرفدار پروپاقرص ساده سازی پیام احساسی و هیجانی منتقل شده توسط عکس هستم و استفاده از ظرفیت منحصربفرد ساعت آبی، راهی فوق العاده برای این منظور است.
کنتراستی زیبا از رنگ آبی و نارنجی
چهارمین نکتهای که میتوانم به آن اشاره کنم این است که شرایط خاصی وجود دارد که در طی آن، بخشی از عکسی که در ساعت آبی گرفتهاید، به رنگ آبی در نمیآید، این شرایط زمانی اتفاق میافتد که منابع نور دیگری برای آن عکس وجود دارد. این شرایط بخصوص زمانی اتفاق میافتد که نور مصنوعی ناشی از چراغهای سدیمی فشار-بالا و یا سایر نورهای دمای رنگ گرم باشد. در این حالات (شرایطی نزدیک به عکاسی در شهر)، شما کنتراستی زیبا از رنگ آبی/نارنجی را در عکس خود خواهید داشت که قوت خاصی به عکس شما میبخشد. با اینحال، برای قرارگرفتن در این شرایط باید زمانبندی دقیقی داشته باشید، بازه زمانیای که نور آسمان و نور چراغهای شهر به یک اندازه درخشندگی دارند؛ و به نحوی که هر دو به یک میزان بتوانند وارد دوربین شوند، بسیار کوتاه است.
این فقط چند دلیل بود که چرا عکاسی ساعت آبی میتواند خیلی جالب باشد. در پایین، تنظیمات دوربین مورد علاقه من برای عکاسی ساعت آبی را لیست میکنم، بنابراین میتوانید از ایجاد اشتباهات فنی و آسیب رساندن به کیفیت تصویر عکس خود جلوگیری کنید.
تنظیمات دوربین پیشنهادی برای عکاسی در ساعت آبی
به رغم تمام مزیتهای عکاسی در ساعت آبی، باید بسیار مراقب تنظیمات دوربین خود باشید. زمانیکه بیشترین بخش عکس شما به یک رنگ خاص گرایش دارد-در اینجا رنگ آبی- یافتن نوردهی مناسب، به نحوی که تمام جزئیات را شامل شود، ممکن است دشوار باشد. علاوه براین، بدلیل کمبود نور در طی ساعت آبی، ممکن است تنظیمات بیشتری برای دوربین، نسبت به سایر شرایط، مورد نیاز باشد.
استفاده از سه پایه عکاسی
اولین نکته استفاده از سهپایه عکاسی است، وسیلهای که من حتی برای عکاسی در زمان غروب و طلوع آفتاب ضروری میدانم، چه برسد به ساعت آبی که تاریکتر نیز میباشد. اگر در عکاسی در ساعت آبی از سه پایه عکاسی استفاده نکنید، عکسهایی با کیفیت پایین نصیبتان خواهد شد که دلیل این کیفیت نامناسب، سرعت شاتر، دیافراگم دوربین و حساسیت ایزو غیر بهینه است.
فوکوس مناسب
علاوه بر موارد گفته شده، فوکوس مناسب، گامی مهم در این شرایط است. در اغلب مواقع، ساعت آبی آنچنان تاریک میشود که سیستم فوکوس اتوماتیک دوربین بهدرستی کار نمیکند. اگر این اتفاق افتاد، به دنبال شیء نورانی، مانند یک ساختمان که با نور چراق روشن شده و یا ماه، بگردید و فوکوس دوربین را برروی آن قفل کنید. حال اگر قصد دارید بر روی یک شیء در فاصله نزدیک فوکوس کنید، سادهترین راه حل، استفاده از نور فلاش برای روشن کردن آن سوژه است. اگر هیچکدام از این موارد موفقیت آمیز نبود، از فوکوس دستی استفاده کنید. (حتی اگر از فوکوس اتوماتیک استفاده میکنید، ممکن است بخواهید برای اطمینان از اینکه دوربین به درستی فوکوس کرده است، از بزرگنمایی عکس در نمای زنده ( Live view ) استفاده کنید.)
دیافراگم دوربین
بعد از پرداختن به فوکوس، تنظیمات بعدی مربوط به دیافراگم است. دیافراگمی انتخاب کنید که عمق میدان بهینهای برای عکس موردنظر شما با وضوح سرتاسری را فراهم کند. اگر دراین مورد نیاز به راهنمایی بیشتری داشته باشید، میتوانید از راهنمایی ارائه شده در مقاله آموزشی ” دیافراگم دوربین ” استفاده کنید.
حساسیت ایزو
مرحله بعد، تنظیم حساسیت ایزو، در مقدار اولیه و پایه خود میباشد، که این مقدار معمولا ۱۰۰ در نظر گرفته میشود. هدف این است که تا آنجا که میتوانید، بجای روشن کردن عکس خود با افزایش حساسیت ایزو، نور بیشتری را از طریق سرعت شاتر و دیافراگم دریافت کنید. به این ترتیب عکس شما کیفیت بهتری خواهد داشت.
سرعت شاتر
درنهایت، باید سرعت شاتری انتخاب کنید که نوردهی مناسبی را برای شما فراهم کند. برای اینکه بدانید آیا همه اجزای عکس از نوردهی صحیح بهره میبرند، در ابتدا نورسنج دوربین و سپس هیستوگرام را بررسی کنید. تنها به بررسی کلی هیستوگرام اکتفا نکنید، بلکه هرکدام از هیستوگرامهای جداگانه مربوط به هر کانال رنگی را جداگانه مورد بررسی قرار دهید؛ زیرا بیش از حد نوردهی شدن یک کانال رنگی به همان بدی نوردهی زیاد تمام عکس (هر سه کانال) است.
به دلیل اینکه در ساعت آبی، محیط تاریک است، میتوانید سرعت شاتر خود را به 30 ثانیه، و یا به هر میزانی که دوربین شما اجازه میدهد، برسانید. دراین حالت، برای اینکه به نوردهی بسیار طولانی برسید، از ریموت، به همراه مد Bulb دوربین استفاده کنید.
نوردهی مناسب
در پایان کمی راجع به نوردهی صحبت کنیم: ممکن است نتیجهای که از عکاسی در ساعت آبی نصیبتان میشود، عکسهایی ضدنور باشند. در این حالت ممکن است وسوسه شوید که از نوردهی طولانیتر استفاده کنید که نتیجه آن روشنتر شدن برخی نواحی سایه درمقابل از دست رفتن برخی جزئیات مهم و اصلی (بیش از حد روشن شدن برخی قسمتهای مهم عکس) میباشد. اینکار اشتباه است، بجای نوردهی بیش از اندازه به جزئیات اصلی، میتوانید در پردازشهای بعدی عکس، سایههای تقریبا سیاه رنگ را بازسازی کنید (البته با این فرض که عکس برداری شما با فرمت خام Raw است).
در شرایط بحرانی نیز میتوانید چندین عکس با نوردهیهای متفاوت را ثبت کرده و از تکنیک HDR استفاده کنید و به این ترتیب جزئیات بیشتری از نقاط سایه و بخشهای مهم عکس را دراختیار داشته باشید. با این حال، هر تکنیکی را که به کار میگیرید، بخاطر داشته باشید که حتما حداقل یک عکس از صحنه مورد نظر داشته باشید که در آن نواحی هایلایت (روشن)، بیش از حد نوردهی شده باشند.
نتیجهگیری
عکاسی در ساعت آبی، نیازمند تنظیمات خاص برای دوربین و یک سری ملاحظات خاص در هنگام عکسبرداری است، با این حال، این تنها هزینه اندکی است که شما میپردازید و در مقابل، عکسهای بینظیر و فوق العاده در اختیار خواهید داشت که احساسات بسیار قوی را منتقل میکنند.
بخاطر داشته باشید که عکاسی در ساعت آبی، تنها یکی از روشهایی است که برای عکاسی میتوانید استفاده کنید و احساسات منتقل شده در عکاسی در ساعت آبی، مناسب هر صحنه و هر نوع عکسی نخواهد بود. با اینحال زمانی که از عکاسی در ساعت آبی برای صحنه و عکس مناسب آن استفاده میکنید، نتیجه بسیار تاثیرگذار است.
