لنز تله ؛ چه مزایا و معایبی دارد؟
در دنیای تصویربرداری لنزها نقشی تعیین كننده دارند. در واقع بدون لنز ما قادر نخواهیم بود به ثبت دنیای بیرون از دوربین بپردازیم. تنوع لنزها در خصوصیات و قابلیت‌هایی است كه دارند. در این متن قصد داریم در مورد یكی از انواع لنزها بپردازیم. لنز تله كه كاربردهای آن دل هر عكاسی را برای داشتنش به تپش وا می‌دارد. هر تصویربرداری با اطلاع از مزیت‌های لنز تله، آرزوی داشتن آن را در سر دارد. البته این لنز برای همه مناسب نیست و مطابق با سبك و كاربرد می‌توان سراغ لنز تله كه معمولاً هم گران‌قیمت است، برویم.
شاید تا به حال آن لنزهای بزرگ خبرنگاران ورزشی خصوصاً در مسابقات فوتبال را دیده باشید.لنزهای تله فوتو tele یا به اختصار تِله، به تصویربردار اجازه فوكوس بر روی سوژه‌های دور را می‌دهد. هرچه فاصله كانونی لنز بیشتر شود، زاویه دید تنگ‌تر می‌شود و به سمت تله بودن حركت می‌كند.
اما استفاده از لنز تله tele در چه موقعیت‌های بهتر است؟ اصلاً باید در چه شرایطی از چنین لنزی بهره برد؟ می‌خواهیم در مورد مزایا و معایب لنز تله بیشتر بدانیم. یكی از لنزهایی كه جذابیت بسیار بالایی دارد همین لنز تله tele است. تا به حال به آن تصاویر پرندگان در حال پرواز خیره شده‌اید؟ تصویری كه پرنده را با جزئیات بالا نشان می‌دهد؟ نشستن یك حشره كوچك روی شبنم ریز صبحگاهی جلوه به خصوصی دارد. برای ثبت چنین لحظاتی نیازمند یك فاصله كانونی بزرگ هستیم.
لنز تله Telephoto Lens چیست؟
لنز تله را باید جز دسته با فوكوس بلند long-focus lens بدانیم. این دسته از لنزها فاصله كانونی‌شان focal length از طول فیزكی خود لنز بلندتر است. برای این منظور از یك گروه لنز ویژه با نام گروه تله‌فوتو telephoto group استفاده می‌شود. خب این فاصله كانونی بلندتر به چه معنی است؟ شما می‌توانید روی سوژه‌های دوردست فوكوس كنید یا آن را در یك قاب بسته‌تر، بزرگ‌تر نشان دهید.
معمولاً برای لنزها فاصله كانونی 70 میلی‌متر به بالا از اصطلاح تله فوتو استفاده می‌شود. از 70 تا 100 میلی‌متر را مدیوم تله فوتو می‌گویند. فاصله كانونی اگر بین 100 تا 300 میلی‌متر باشد را تله فوتو و 300 میلی‌متر به بالا را سوپر تله فوتو می‌گوییم. پس اگر قصد دارید از سوژه‌های دور شات بزنید بهتر است به فاصله‌های كانونی بیش از 100 میلی‌متر فكر كنید.
فاصله كانونی focal length یعنی چه؟
خب از فاصله كانونی گفتیم. می‌خواهیم بدانیم این به چه معنی است؟ این مشخصه اساسی كه به صورت عدد به میلی‌متر ذكر می‌شود و جزئی از نامِ انواع لنزهاست، در واقع فاصله بین مركز اپتیكی لنز و سنسور تصویر است. خب شاید هنوز متوجه نشده باشید. به زبان ساده‌تر بگوییم. وقتی نور وارد بدنه یك دوربین می‌شود، پرتوهای نوری در یك نقطه متمركز می‌شوند كه به آن Convergence Point می‌گویند. برای اینكه تصویر تشكیل شود، باید پرتوها دوباره پخش شوند و به سنسور برخورد كنند. فاصله‌ای كه نور از نقطه تمركز تا سنسور طی می‌كند را فاصله كانونی می‌گوییم.
كاربرد اصلی لنز تله فوتو telephoto lens چیست؟
فرض كنید قصد دارید از یك پروانه كه روی یك گل نشسته است، تصویری واضح و با فوكوس ثبت كنید. مشخصاً شما قادر نخواهید بود به سوژه نزدیك شوید و یك تصویر ماكرو از آن شات بزنید. همچنین زوم كردن با لنزهای معمول، فقط از كیفیت تصویر شما خواهد كاست و آنطور كه باید زیبایی‌های سوژه و قاب را نشان نمی‌دهد. به این منظور یك لنز تله telephoto lens درست و درمان می‌تواند اعجاز برانگیز باشد. از تصویری كه ثبت می‌كنید هیجان‌زده خواهید شد. همه چیز واضح و با جزئیات از یك سوژه دور ثبت می‌شود.
شاید بتوان گفت كاربرد اساسی یك لنز تله‌فوتو ثبت سوژه‌های دور است. اما برخی افراد از لنزهای تله فوتو با فاصله كانونی در حد 70 میلی‌متر برای پرتره‌نگاری هم بهره می‌برند. بله كاربرد هیچ لنزی به یك منظور محدود نمی‌شود.
تا اینجا اطلاعاتی در مورد لنز تله به دست آوردید. حالا برویم سراغ مزایا و معایب این لنز دوست‌داشتنی!
مزایا و معایب استفاده از لنز تله
به طور كلی در استفاده از لنزها ما به سبك و مقصود خود باید فكر كنیم. نمی‌توان گفت لنز واید بهتر است یا لنز تله! هركدام ویژگی‌های خاصِ خودشان را دارند. بر اساس كاربردی كه دنبال می‌كنیم می‌توانیم از انواع لنزها بهره‌مند شویم. انواع لنزها كدام هستند؟ به طور كلی با
- جهان از چشم ماهی Fish Eye با زاویه دید 180 درجه
- اولتراواید Ultra Wide با زاویه دید 114 تا 84 درجه
- واید Wide زاویه دید 84 تا 63 درجه
- نرمال Normal زاویه دید 63 تا 34 درجه
- تِله Tele زاویه دید 34 تا 8 درجه
- سوپر تله Super Tele 8 درجه و كمتر
همانطور كه متوجه شدیم یكی از پارامترهایی كه فاصله كانونی روی آن اثرگذار است، زاویه دید است. هرچه بتوانیم به یك سوژۀ دور، نزدیك‌تر شویم، متعاقباً زاویه دید خود را نیز محدود كرده‌ایم.
مزایای عکاسی با یك لنز تله چیست؟
خب شاید با این موضوع آشنا شده باشیم كه ثبت سوژه‌های دور با جزئیات و وضوح بالا، مزیت اساسی یك لنز تله هستند. شما می‌توانید بدون نزدیك شدن به سوژه‌ای در فاصله‌ای دور، با توجه به اندازه فاصله كانونی كه در اختیار دارید، اقدام به عکسبرداری كنید.
نمایش سوژه‌ها با اندازه حقیقی
در كنار ثبت سوژه‌های دور با وضوح و جزئیات بالا، شما می‌توانید یك مقیاس صحیح در عكاسی خود به نمایش بگذارید. برخلاف لنزهای واید و اولتراواید كه منجر به تغییر در ابعاد منظر dimensional perspective می‌شود، یك استفاده درست و به جا از لنز تله می‌تواند تمام اجزای كادر شما را با اندازه حقیقی خودشان به نمایش بگذارید.
پرتره‌نگاری و عكاسی با پس‌زمینه فوق‌العاده تار
همانطور كه می‌دانید لنزهای نرمال با فاصله كانونی 35 تا حدود 70 میلی‌متر به عنوان یكی از بهترین لنزهای پرتره‌نگاری به شمار می‌آیند. این لنزها یادآور زاویه دید چشم خودمان است. اما شاید تا حالا با تصاویری روبرو شده‌اید كه سوژه‌ای شارپ در یك پس‌زمینه شدیداً تار قرار گرفته است. در این صورت پای یك لنز تله در میان است. شاید بتوانیم از فاصله كانونی 70 تا 100 میلی‌متر یادی بكنیم. لنز سیگما Sigma 85mm f/1.4 DG DN می‌تواند یكی از این موارد باشد.
به هرحال عده‌ای ترجیح می‌دهند به جای یك لنز ثابت Prime از یك لنز زوم Zoom بهره‌مند شوند. لنزهای زوم به شما اجازه تغییر فاصله كانونی را خواهند داد كه از این نظر می‌توانند در شرایط مختلف، اهداف عكاس را برآورده كنند.
در این صورت می‌توانیم به Sony E 55-210mm f/4.5-6.3 OSS اشاره كنیم. یك لنز ارزان قیمت و كاربردی كه می‌تواند دل هر عكاسی را به دست آورد. اگر به دنبال یك لنز حرفه‌ای در همین حال و هوا هستید، Sony FE 70-200mm f/2.8 GM OSS II كاملاً باب میل شماست.
لنز تله فوتو چه معایبی دارد؟
همانطور كه گفتیم یك لنز بابت فاصله كانونی نمی‌تواند عیبی داشته باشد. نمی‌توانیم از فاصله كانونی عیبی بگیریم. این یك امكان برای عكاس است. عیب زمانی وجود دارد كه عكاس گمان كند كه خریدن یك لنز تله برای ثبت تصویر ماه كافی است.
بارها رخ می‌دهد كه عكاس از یك سفر باز‌می‌گردد؛ با كلی عكس تار كه توسط لنز تله ثبت شده‌اند. آن‌ها لنز تله فوتوی خوبی هم در دست داشته‌اند، اما تصاویری كه ثبت شده اصلاً جالب نیست. دلیل این موضوع ساده است. عدم آشنایی با استفاده از ابزار و سبك عکاسی. آن‌ها با خود فكر می‌كنند كه خب؟ قرار است از چه سوژه‌ای در چه فاصله‌ای شات بزنند، و همین را كافی می‌دانند. برای عكاسی تله شما نیازمند استفاده از تكنیك‌های عكاسی و گاهی اكسسوری‌های دیگری در كنار خود هستید تا بتوانید تصاویر شارپ ثبت كنید.
به دو تصویر زیر دقت كنید! هر دو با یك لنز تله فوتو ثبت شده‌اند. شما كدام یك را می‌پسندید؟ عكس سمت راست فقط با رعایت نكات تكنیكی عكاسی تله به این حال خوب درآمده است.
مساله اساسی در عكاسی با لنز تله
موضوع خیلی ساده است. لرزش منجر به تاری سوژه می‌شود. این یكی از عیبهای لنزهای تله فوتو است كه البته تقصیری هم ندارند. به هرحال شما از سوژه‌ای دور تصویربرداری می‌كنید و خود به خود لرزش‌های ریز را نیز ثبت خواهید كرد.
خب برای حل این موضوع راه‌حلی ساده وجود دارد. سه‌پایه‌ها Tripods! خب این هم یك عیب دیگر، شما احتمالاً مجبور هستید یك سه پایه بخرید كه البته خیلی جاها به درد شما خواهد خورد. اگر بخواهم بدون سه پایه شات بزنم چه؟ این بستگی به دانش عكاسی شما دارد. احتمالاً باید سراغ سرعت شاتر shutter speed بروید و آن را بالاتر ببرید.
سرعت شاتر بالا برای ثبت تصاویر شارپ با لنز تله بدون سه پایه
سرعت شاتر بالا می‌تواند در این زمینه به شما كمك كند. به این طریق شما با سرعت بالاتری عكس را ثبت خواهید كرد و از اثر لرزش كه منجر به تاری blurry تصویر می‌شود، ممانعت كنید. می‌توان از نسبت 1 به اندازه فاصله كانونی لنز تله به عنوان یك استاندارد یاد كرد. به عنوان مثال اگر یك لنز 400 میلی‌متری در دست دارید سرعت شاتر باید در حدود 1/400 sec یا كوتاه‌تر باشد.
البته این نسبت برای لنزهای فول‌فریم است. برای لنزهای Crop Sensor داستان به نسبت كراپ بستگی دارد. احتمالاً یك لنز تله 400 میلی‌متری فاصله كانونی موثر 600 میلی‌متری داشته باشد. خب در این صورت باید از سرعت شاتر 1/600 sec یا كوتاه‌تر برای ثبت تصویر شارپ بهره‌مند شوید.
لنزهای تله بزرگ و سنگین هستند
البته این بیچاره‌های جذاب واقعاً تقصیری در اینجا هم ندارند. مثل این است كه انتظار داشته باشید یك كامیون با ظرفیت حمل بالا اما در اندازه یك پراید داشته باشید! قطعاً ممكن نیست. اما به هرحال لنزهای تله فوتو بزرگ و سنگین هستند.
لنزهای تله فوتو حد گشودگی تنگ‌تری دارند
می‌دانیم كه لنزها با حد گشودگی بازتر wide aperture بزرگ‌تر و سنگین‌تر از لنزها با حد گشودگی تنگ‌تر narrow aperture هستند. این قضیه وقتی پای لنز تله در میان باشد شدت هم می‌گیرد. یك لنز تله با فاصله كانونی 300 میلی‌متری و حد گشودگی f/4، حدوداً 100 میلی‌متر قطر و وزنی حول و حوش 900 گرم خواهد بود. یك 300 میلی‌متری f/2.8 حدوداً 200 میلی‌متر قطر و وزنی در حدود 3 تا 3.5 كیلوگرم است! همچنین یك لنز 400 میلی‌متری f/2.8 قطری در حد 260 میلی‌متر و وزن 4.5 كیلوگرم خواهد داشت. به همین خاطر برای اینكه یك لنز تله 400 تا 500 میلی‌متری نسبتاً جمع و جور كه قابل حمل باشد را داشته باشیم، شاید به حد گشودگی f/5.6 یا f/6.3 باید فكر كنیم. این یعنی زمان اكسپوژ طولانی exposure time و در نتیجه ثبت لرزش بیشتر است.
خب هر آنچه لازم بود به طور تخصصی و دقیق برای شما توضیح دادیم. اگر چیزی از قلم افتاد، خوشحال می‌شویم به ما بگویید. حالا با داشتن این اطلاعات به فکر خرید لنز تله افتاده‌اید یا خیر؟
لنز تله فوتو مناسب كار من است؟
اگر قصد دارید از سوژه‌های دور تصاویری ثبت كنید، عكاس حیات وحش هستید، تصاویر فلكی ثبت می‌كنید یا به موقعیت‌هایی مشابه با یك زمین فوتبال سر و كار دارید، قطعا یك لنز تله ضرورت دارد. همچنین اگر اهل پرتره‌نگاری هستید می‌توانید لنز تله كوتاه تا مدیوم را یك امكان هیجان‌انگیز برای ثبت تصاویری بی‌نظیر در نظر داشته باشید.
مطابق با نیازها و سبكی كه دارید لنز تله می‌تواند در كنار تجهیزات شما خودنمایی كند. یكی از كاربردی‌ترین و جذاب‌ترین لنزهاست. مزایای آن كاملاً بستگی به توانایی‌های شما در عكاسی است. در این متن نگاهی كوتاه به تكنیك‌های عكاسی با لنز تله داشتیم؛ در مقالات بعدی به صورت مفصل‌تر در این زمینه مباحثی را مطرح خواهیم كرد.
در كنار دانش عكاسی كافی، ضرورت استفاده از سه پایه در برخی شرایط، اندازه بزرگ و وزن بالا، قیمت بالای لنز تله را هم از عیبهای آن برشمریم. البته اینكه دانش عكاسی كافی را عیب دانستیم شاید خنده‌دار به نظر برسد! به هرحال شما برای ثبت تصاویر شارپ و درست و درمان با لنز تله شاید نیاز به مطالعه یا طی كردن دوره‌هایی باشید.
