امروزه در تولید گیمبال چندین برند فعال مشاهده می‌شوند. گیمبال‌هایی كه از دوربین‌های DSLR حرفه‌ای، دوربین‌های فیلمبرداری سینمایی و حتی گوشی‌های هوشمند پشتیبانی می‌كنند. به خاطر اندازه، عملكردِ هوشمند و راحتی، استفاده از گیمبال‌ها باعث تغییری محسوس در سطح عكاسی و فیلمبرداری خواهد شد. در بطنِ داستان گیمبال، همه چیز به ثبات بیش‌تر لنز و قابلیت‌های متنوع حركتی باز می‌گردد. در هر صورت امروزه حرفه‌ای‌ها در كنار تمام تجهیزات خود از گیمبال به عنوان یكی از ابزار حیاتی نگاه می‌كنند.
فرقی ندارد كه برای اولین بار است كه قصد خرید گیمبال را دارید یا برای دوربین جدید خود به دنبال یك مدلِ مناسب از لرزش‌گیرها می‌گردید. در این متن سعی می‌كنیم تا كلیتی از دنیای گیمبال را برای شما بازگو كنیم. امیدوار هستیم كه بعد از خواندن بتوانید دست به یك انتخاب مناسب بزنید. اما قبل از آن گیمبال را تعریف می‌كنیم تا افرادی كه هیچ اطلاعی از این ابزار كاربردی دنیای تصویر ندارند را با آن آشنا كنیم. با ما همراه باشید.
گیمبال چیست؟
اگر به عمق ریشه واژه گیمبال gimbal نگاهی كنیم به معانی «دوقلو، لینك‌های ارتباطی، جفت شدن» و مواردی از این دست برمی‌خوریم. ریشه با كاربری این ابزار همخوان است.
گیمبال ابزاری است كه دوربین به آن مانت می‌شود و از موتورها و سنسورهای هوشمند برای پایداری هرچه بیش‌تر لنز دوربین بهره‌مند است. این یعنی تصویربردار می‌تواند در حین حركت ویدیوهایی با ثبات بیش‌تر و تصاویر ناب تكنیكی خلق كند.
در گذشته تهیه‌كنندگان صنعت هالیوود Hollywood، از چرخ‌ها مخصوص Dollys و استدی‌كم Steadicam برای ثبات تصویر، افزایش قابلیت‌های حركتی تصویربردار و حذف حركات ناخواسته دوربین‌های فیلمبرداری استفاده می‌كردند. این ابزار كاملاً مكانیكی و بیهوش بود. همه چیز به مهارت‌های تصویربردار و راهنمایی كارگردان برمی‌گشت. گیمبال‌ها در عوض هوشمند هستند و وزن سبك‌تری دارند؛ با قدری تجربه، می‌توان صحنه‌های بی‌نظیری با آن‌ها ثبت و ضبط كرد. فناوری رو به رشد هوش مصنوعی باعث می‌شود كه گیمبال‌ها روز به روز هوشمندتر شوند. برخلاف تفاوت‌های كه در بین مدل‌ها و برندهای مختلف وجود دارد برخی از خصوصیات مشترك هستند. در ادامه به این خصوصیاتِ اساسی مشترك در گیمبال اشاره خواهیم كرد.
پایداری لرزشگیر چند محوره است؟
آنچه كه واضح است وظیفه اصلی یك گیمبال لرزشگیری و افزایش قابلیتِ حركتی تصویربردار است. محورهای پایداری Axis Stabilization، 2 محوره، 3 محوره و در برخی فناوری‌های جدید 4 محوره است. مثلاً كمپانی DJI در یكی از تولیدات هیجان‌انگیز خود دوربینی سینمایی تولید كرده كه به همراه گیمبال عرضه می‌شود و علاوه بر سه محور معمول roll، tilt و pan یك محور Z-Axis را به سیستم پایداری افزوده است. این یعنی توانایی‌های حركتی بیش‌تر با ثباتِ عالی تصویر!
انواع سیستم پایداری Stabilization Axis
سیستم دو محوره چندان محبوبیتی ندارد و منسوخ است. در این سیستم دو محور tilt و roll پایدار می‌شود. امروزه محور pan نیز به این سیستم اضافه شده و یك سیستم پایداری سه محوره محبوب را شكل می‌دهد.
اما این محورها به چه معنی هستند؟ تصور آن ساده است. یك لیوان را زمانی كه دهانه آن به سمت صورت شماست را در دست بگیرید. حال سعی كنید به صورتی كه دهانه رو به صورت شما باقی‌ست، لیوان را بچرخانید. این چرخش محور roll شما خواهد بود. حال بدون اینكه دهانه به چپ یا راست برود، ته لیوان را به سمت خود بگردانید؛ این محور tilt شما خواهد بود. در تمام این موارد لیوان همچنان در راستای صورت شما است. اگر از راستای صورت خود به سمت چپ یا راست ببرید، خب طبیعتاً مجبور می‌شوید چشم خود را در خط افق حركت دهید تا لیوان را ببینید. این حركت افق‌گرد محور pan خواهد بود.
گیمبال این سه محور را كنترل می‌كند. چنین گیمبال‌هایی دارای لرزشگیر سه محوره هستند. محدوده چرخش در این سه محور مشخص می‌كند كه توانایی‌های گیمبال در چه حدی است. برای مثال محدوده چرخش Zhiyun-Tech WEEBILL-2 با قابلیت تحمل 3.3 كیلوگرم، Pan 360، Tilt 150-190 و Roll 80-260 است.
چه گیمبالی را انتخاب كنم؟
قابلیت تحمل وزن كاربری را مشخص می‌كند.
سوای هر ویژگی منحصر به فرد، گیمبال باید بتواند وزن دوربین یا دستگاه را تحمل كند. سوالی كه در همان ابتدا مطرح است نوع دستگاهی است كه قرار است به گیمبال متصل شود: به طور كلی می‌توان به چند دسته كلی اشاره كرد:
- گوشی‌های همراه و دوربین‌های اكشن action cam سبك وزن
- دوربین‌های كامپكت و سبك
- دوربین‌های DSLR، Mirrorless و دوربین‌های سینمایی‌هایی كوچك
- دوربین‌های سینمایی
گیمبال گوشی‌های همراه و دوربین های اكشن
هر چند دوربین‌های حرفه‌ای متعددی در بازار موجود هستند، اما موبایل‌گرافی یكی از سبك‌های جذاب در بین برخی افراد است. برای همین سبك نیز تجهیزاتِ جانبی متعددی وجود دارد كه گیمبال یكی از موارد مناسبِ حرفه‌ای‌هاست. همچنین با داشتن دوربین‌های اكشن سبك وزن نظیر DJI Action Dual-Screen شاید برای ثبت لحظاتِ ناب به یك گیمبال نیازمند باشید.
لرزشگیر موبایل با باتری قدرتمند
یكی از این محصولات جذاب DJI Osmo Mobile 4 SE است. این لرزشگیر موبایل با باتری قدرتمندش تا 15 ساعت به كاربر كار می‌دهد. قابلیت تحمل وزن تا 290 گرم را دارد. علاوه بر هولدر كشویی از یك هولدر مغناطیسی برای اتصال دستگاه بهره‌مند است. از فناوری‌های هوشمندی نظیر active track 3.0 برخوردار است. با این فناوری روی سوژه قفل و آن را دنبال كنید. با استفاده از جوی‌استیك joy stick قابِ منحصر به فرد خود را ثبت و ضبط كنید. جنس بدنه گیمبال از پلی‌كربنات سبك و مقاوم است. دیگر ویژگی‌های جذاب DJI Osmo Mobile 4 SE:
- تا شوندگی
- زوم سینمایی پویا
- ادیت هوشمند داستانی با CloneMe Pano
- سلفی گروهی با gesture control
- لرزشگیری سه محوره
- چرخش سریع بین حالت‌های عمودی و افقی
- كنترل تك دستی
گیمبال موبایل ارزان
شاید به دنبال نمونه ارزان قیمت‌تری هستید. در این صورت سری به Gimbal Zhiyun Smooth Q2 بزنید و از خصوصیات آن بیش‌تر با خبر شوید. این گیمبال دستی با حركت آزاد در سه محور شناخته می‌شود. باتری تا 16 ساعت همراه شماست. در حالت غیرمعمول vortex فیلمبرداری كنید. به راحتی در جیب جا می‌شود و بدنه‌ای از جنس آلیاژ آلومینیوم دارد. داشتن چنین تجهیزاتی قطعا سطح شما در تصویربرداری با گوشی‌های همراه را دگرگون خواهد كرد و از قابلیت‌های آن‌ها شگفت‌زده خواهید شد.
گیمبال دوربین‌های كامپكت و سبك وزن
نوع گیمبال قطعاً به اندازه و فرمت دوربین شما سبتگی دارد. برای پیدا كردن یك گزینه مناسب به ابعاد دوربین خود توجه كنید. وزن دوربین چقدر است و قرار است چه لنزهایی با چه وزنی روی آن متصل شوند؟ برخی لنزها نظیر تله‌فوتوی جذاب Sony 100-400mm f/4.5-5.6 GM سنگین هستند و تا 1400 گرم وزن دارند.
برخی نمونه‌های ویژه از گیمبال‌ها قابلیت اتصال به انواع دكل rigs شامل cranes، cable cams و aerial drones را دارند. در واقع باید پیش از انتخاب خیلی دقیق به كاربری مدنظرتان دقت كنید.
گیمبال دوربین ارزان
یكی از گزینه‌های جذاب ارزان قیمت باز هم از كمپانی معتبر ژیون Zhiyun است. گیمبال دوربین Zhiyun-Tech WEEBILL-2 است. یك گیمبال سه محوره كه روی هر محور یك سوئیچ قفل برای ایجاد توازن و ثبات بیش‌تر كار شده است. می‌توانید با Via Touch 2.0 به گوشی هوشمند خود متصل شوید و صفحه نمایش آن برای شما به یك مانیتور و كنترلر از راه دور همه كاره بدل می‌شود. با فناوری SmartFollow 2.0 سوژه را به صورت دقیق ردیابی كنید و انعطاف كار را بالا ببرید. شش حالتِ عملیاتی جذاب دارد:
- حالت POV: حركت همگام 360 درجه در سه محور
- حالت Vortex: چرخش 360 درجه حلقه‌ای و سریع
- حالت GO: پیگرد سریع سوه‌های متحرك نظیر فیلمبرداری ورزشی
- حالت PF: حركت دوربین به چپ یا راست همگام با حركت دست شما
- حالت F: پیروی دوربین از دسته گیمبال
- حالت L: حفظ محل فوكوس سوژه در صورت نوسان و حركت گیمبال
لرزشگیر دوربین‌های سنگین DSLR، Mirrorless و سینمایی‌های سبك
می‌توان گفت در این رده گیمبال‌های متنوعی در اختیار كاربران وجود دارد. اكثر كاربران به دنبال چنین گیمبال‌هایی هستند كه در كنار قابلیت حمل وزن نسبتاً بالاتر از فناوری‌های جدیدی هم برخوردارند. در این رده می‌توانیم اشاره‌ای به DJI RSC2 داشته باشیم.
گیمبال برای دوربین‌های سینمایی
یك گیمبال قدرتمند كه فیلم‌سازان و تولیدكنندگان محتوا را به خود جلب می‌كند. طراحی تاشو و ماژولار DJI RSC2 نمایانگر سهولتِ حمل و نقل و قابلیت‌های سینمایی آن است. مانت Manfrtotto و Arca-Swiss در این گمیبال با برندهای محبوب دوربین سازگار است. فقط 1.2 كیلوگرم وزن دارد و با این حال تا 3 كیلوگرم قابلیت حمل بار را دارد. الگوریتم لرزشگیری در این گیمبال از نوع Titanو SuperSmooth است. از فناوری‌های هوشمند نظیر ActiveTrack 3.0 و سیستم فرستنده RavenEye برخوردار است. عمدتاً كاربران دوربین‌های DSLR و Mirrorless با قابلیت فیلمبرداری نظیر Sony Alpha a7 IV می‌توانند از این دوربین با هر لنزی كه تمایل دارند روی این گیمبال لذت ببرند.
اگر دوربین سنگین‌تری نظیر Nikon Z9 Mirroless دارید شاید بهتر باشد سراغ DJI Ronin-S را بگیرید. مانند اكثر گیمبال‌های حرفه‌ای دارای لرزشگیر 3 محوره است. قابلیت استفاده برای اتصال دوربین‌های بدون آینه و DSLR است. قابلیت حمل بار تا 3.6 كیلوگرم را دارا است. با یك دست می‌توانید گیمبال را كنترل كنید.
برای سینمایی‌های سبك می‌توان DJI Ronin-MX را معرفی كرد. ساختار قدرتمند منیزیومی استحكام دوام بالایی به این گیمبال سینمایی بخشیده است. علاوه بر دوربین‌های DSLR و بدون آینه، برخی دوربین‌های سینمایی نظیر Canon EOS C200 Cinema Camera را نیز می‌تواند حمل كند. این گیمبال با كفشك‌های پركاربردش قابلیت اتصال به هلی‌شات و اتومبیل را داراست. تركیبی از موتورهای قدرتمند و ESC از ویژگی‌های خاص این گیمبال سینمایی است. در سكانس‌های اكشن و هنگام حركت وسایل نقلیه و باد عملكرد ثابتی دارد.
گیمبال برای دوربین‌های سینمایی
معمولاً وقتی قدرت حمل گیمبال بالای 6 كیلوگرم باشد از آن به عنوان یك مدل سینمایی یاد می‌شود. یكی از كاربردی‌ترین موارد گیمبال Zhiyun-Tech Crane 3S Creative Pack با تحمل وزنی 6.5 كیلوگرم است. این گیمبال سه محوره كه قابلیت مانیتورینگ را به كاربر خود می‌دهد با طراحی كه دارد امكان اتصال ماژول اكستنشن به محور چرخشی گیمبال می‌دهد. این طراحی ماژولار امكان جدا كردن این ماژول اكستنشن را برای كار با دوربین‌های DSLR فراهم می‌كند. سه باتری با 12 ساعت كار و امكان اتصال پك باتری تا 18 ساعت كار، برای پروژه‌های سینمایی یك انتخاب مناسب است.
طبقه‌بندی و معرفی بهترین گیمبال مناسب در گرو مدل دوربین شماست. شاید شما به تازگی شروع به تصویربرداری کرده باشید یا برعکس، اما بدانید در هر حال کاربری شما تعیین کننده نوع گیمبال است.
در خرید گیمبال به چه مواردی توجه کنم؟
ما باید به اساس كاربری گیمبال توجه كنیم. كاربرد اساسی آن گرفتن لرزش‌های ناخواسته و افزایش عملكرد تصویربردار است. این موضوع به توانایی گیمبال در حمل دوربین مرتبط هست. پس اولین چیزی كه باید به آن توجه داشت توانایی گیمبال در نگه‌داشتن دستگاه مدنظر شماست. وزن خود گیمبال هم مسئله‌ای جدا است.
بعد از تناسب وزنی، شاید توانایی باتری به چشم بیاید. البته اگر نمونه‌های هوشمند را انتخاب می‌كنیم. گیمبال‌ها به خاطر سیستم هوشمند و الكترونیكی كه دارند نیازمند منبعی از انرژی هستند. بعضی پروژه‌ها نیازمند باتری‌های قدرتمندی هستند تا در میانه راه به مشكلی برنخوریم.
مابقی موارد بستگی به فناوری روزی دارد كه گیمبال از آن بهره‌مند است. مهم‌ترین فناوری‌ها الگوریتم‌های پایداری و فناوری‌های پیگیری tracking سوژه هستند. همچنین مانیتورنیگ و كنترل از راه دور نقش مهمی در قیمت گیمبال بازی می‌كند.
